Rynek finansowy w Polsce jest niezwykle rozwinięty. Wśród produktów finansowych od lat najpopularniejsze są kredyt i pożyczka. Terminów tych często używamy wymiennie na określenie pożyczenia gotówki. Jednak są między nimi zasadnicze różnice.
Mimo że Polacy z rezerwą traktują pożyczanie pieniędzy, to i tak systematycznie zadłużają się w różnych instytucjach finansowych. Decydują się na zobowiązania finansowe najczęściej dlatego, że produkt, który chcą kupić, jest dla nich za drogi, a oni pragną mieć go natychmiast (44%). Na pożyczenie pieniędzy nasi rodacy decydują się także, gdy dotkną ich kłopoty finansowe (29%) oraz gdy pojawią się niespodziewane wydatki (27%).
Statystyczny Polak ma 1,6 zobowiązania wobec banków, instytucji pozabankowych, rodziny lub znajomych. 75% badanych przez KRD deklaruje, że najczęściej zadłuża się w banku, co piąta osoba korzysta z zakupów ratalnych, a 13% zaciągnęło pożyczkę w firmie pożyczkowej. Tylko 11% ankietowanych korzysta z pomocy rodziny, 6% pożycza pieniądze w zakładzie pracy, a 5% – od znajomych.
Polacy najchętniej pożyczają pieniądze na zakupy do domu – głównie na sprzęt AGD/RTV (43%), na remont (31%), na kupno samochodu (28%), zakup mieszkania (16%), spłacenie zadłużenia (11%), na opłaty i czynsz (9%). Dodatkowo z pożyczek korzystają, gdy trzeba zorganizować uroczystość rodzinną, pojechać na wakacje lub gdy potrzebna jest gotówka na naukę albo usługi medyczne.
– Kredyty i pożyczki są bardzo popularne w Polsce. Dane GUS-u jasno wskazują, że wolimy konsumować, niż oszczędzać. Zresztą to trend powszechnie obserwowany w krajach wysokorozwiniętych. Pożyczka jest jednym ze sposobów na sfinansowanie różnych potrzeb konsumpcyjnych – wyjaśnia Maciej Kikta, Dyrektor ds. Komunikacji w Vivus. – Warto jednak wiedzieć, że kredyty i pożyczki różnią się między sobą nie tylko podmiotem, który je udziela, ale również przepisami je regulującymi. Kredyt i pożyczka to formy wsparcia finansowego zapewnianego przez instytucję zewnętrzną. To zobowiązania udzielane na konkretnych zasadach – regulowane są nie tylko wewnętrznymi przepisami instytucji ale przede wszystkim aktami prawnymi – podkreśla Kikta.
Kredyt i pożyczka – regulacje prawne
Kredyt to zobowiązanie, które jest unormowane przepisami znajdującymi się w Ustawie Prawo bankowe. Takie finansowanie może zostać udzielone wyłącznie przez banki. Zgodnie z przepisami Prawa bankowego umowa kredytu musi zostać zawarta na piśmie i określać dokładnie kwotę zobowiązania, opłaty (prowizje, odsetki itp.) oraz termin spłaty. Dodatkowo produkt kredytowy jest zawsze odpłatny. Za przekazanie kredytobiorcy gotówki bank wymaga wynagrodzenia w formie odsetek spłacanych wraz z ratami pożyczonego kapitału. Kredyt jest umową celową, czyli środki otrzymane od instytucji finansowej mogą być przeznaczone wyłącznie na wskazany w umowie cel. Od tej reguły są wyjątki (np. kredyt gotówkowy na dowolny cel).
Umowa kredytowa może podlegać zabezpieczeniu na przykład w formie hipoteki, gwarancji bankowej, ubezpieczenia lub weksla. Inaczej jest z pożyczką. W jej przypadku umowa jest regulowana na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z tym aktem prawnym (art. 720, par. 1) „dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”. W tym przypadku przepisy nie narzucają stronom formy umowy, może być ona ustna, jeśli dotyczy kwoty do 1000 zł.
Jednocześnie instytucje pozabankowe, które udzielają pożyczek i banki udzielające kredytów konsumpcyjnych muszą stosować się do zapisów Ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Tam znajdują się regulacje dotyczące opłat i prowizji, informowania klienta o możliwości odstąpienia od umowy oraz o parametrach zobowiązania. Pożyczki mogą być udzielane przez banki, firmy pożyczkowe oraz osoby fizyczne. Przy takim finansowaniu nie ma obowiązku określania celu, na jaki zostanie przeznaczona gotówka.
Kredyt czy pożyczka – co wybrać?
Kredyt to zobowiązanie, które jest domeną banków, a dodatkowo jest regulowane dość restrykcyjnymi przepisami. Aby je otrzymać, kredytobiorca musi spełnić szereg wygórowanych warunków (m.in. mieć stały i wysoki dochód, pozytywnie przejść ocenę zdolności kredytowej i mieć dobrą historię kredytową w Biurze Informacji Kredytowej). Niestety, nierzadko klienci, którzy wnioskują o kredyt w banku, są odrzucani z powodu niewystarczającej zdolności kredytowej lub za niskich dochodów.
W przypadku pożyczek pozabankowych, takich jak pożyczki chwilówki online, ryzyko negatywnej odpowiedzi jest dużo mniejsze, ponieważ wymagania stawiane przez instytucje pozabankowe są łagodniejsze. Pożyczkodawcy oferujący takie zobowiązania traktują każdego klienta indywidualnie, akceptują różne źródła wynagrodzenia, a do tego często stosują uproszczone formalności – często wszystko można załatwić przez internet. To powoduje, że uzyskanie pożyczki jest dużo prostsze i nie wymaga tak wielu formalności, jak kredyt w banku. Nie oznacza to jednak, że firmy pożyczkowe nie weryfikują swoich klientów. Często sprawdzają ich w BIK i rejestrach dłużników.
Kredyt i pożyczka to pod względem prawnym całkiem inne zobowiązania. Najważniejsze różnice między nimi wynikają z regulacji prawnych, a także z podmiotu, który udziela dane zobowiązanie. Bank może oferować kredyty i pożyczki, ale firma pożyczkowa nie może udzielać kredytów. Warto jednak pamiętać, że pożyczka jest często łatwiejsza do zaciągnięcia niż kredyt.
